Psychoterapia
Psychoterapia (od starogreckiego ψυχή psyche = dusza (dziś psychika) i therapein = leczyć) to najogólniej zastosowanie wiedzy psychologicznej i metod psychologicznych do leczenia różnorakich schorzeń i problemów natury psychologicznej.
Psychoterapia nowoczesna powstała oryginalnie jako integralna część psychoanalizy, ale współcześnie została zaadaptowana i rozwijana także przez inne gałęzie psychologii, takie jak psychologia postaci, poznawcza, psychologia behawioralna, które wypracowały odmienne podejścia w terapii m. in. takie jak: terapia gestalt czy terapia racjonalno-emotywno-behawioralna.
W swojej pracy z pacjentem psychoterapeuta, w zależności od reprezentowanego podejścia, wykorzystuje cały wachlarz środków psychologicznych. Stosuje metody, określane ogólnie jako „psychologiczne”. Chce pomagać przez rozmowę, refleksję, analizę życiowej sytuacji, a szczególnie emocji, sposobów myślenia i zachowania danej osoby. Czasem proponuje ćwiczenie nowych zachowań czy sposobów myślenia. Psychoterapia (nie w każdym podejściu!) pragnie też uwzględnić emocje, wzorce reagowania i myśli ukryte wewnątrz nieświadomości. W poszczególnych podejściach różni się definicją rozumienia i w różnym stopniu akcentuje znaczenie rozumienia i sojuszu terapeutycznego jako czynników leczących.
Psychoterapia nie jest zwykłą rozmową. Jest pomocą specjalistyczną i czymś innym niż rozmowa o swoich problemach np. z zaprzyjaźnioną osobą. Z reguły psychoterapia jest dłuższym procesem, w którym pacjent we współpracy z profesjonalnie przygotowanym specjalistą sięga się do kolejnych warstw problemów, starając się stopniowo je rozwiązywać.
W psychoterapii spotykamy dwa podstawowe sposoby rozumienia celu psychoterapii:
- Celem psychoterapii jest usunięcie objawów chorobowych. Pacjent zgłasza się do terapeuty z określonymi dolegliwościami, a zadaniem terapeuty jest usunięcie tych dolegliwości.
- Celem psychoterapii jest reorganizacja, restrukturyzacja czy też integracja osobowości pacjenta. W takim sformułowaniu terapii bezpośrednim celem jest zrozumienie i przepracowanie źródeł określonych objawów, natomiast usunięcie objawów uważa się za skutek uboczny zmian w obrębie świadomych i nieświadomych sposobów myślenia, reagowania emocjonalnego i spostrzegania siebie i innych.
W drugim podejściu sięga się do identyfikowania, rozumienia i zmiany problemów psychologicznych, które są przyczynami określonych zaburzeń rozumianych, jako skutki/przejawy tych problemów.
Podsumowując, można sformułować bardziej szczegółową definicję psychoterapii, która integruje różnice widoczne w różnych podejściach terapeutycznych:
Psychoterapia jest celowym, planowanym oddziaływaniem psychologicznym zmierzającym do złagodzenia lub usunięcia zaburzeń funkcjonowania psychicznego i społecznego, poprzez zmianę świadomych i nieuświadamianych sposobów spostrzegania siebie, świata i innych ludzi oraz zachowania.
Celem psychoterapii jest osiągnięcie przez pacjenta optymalnego poziomu funkcjonowania. Oznacza to, że psychoterapia jest działaniem wspierającym dążenia jednostki do zdrowia i rozwoju oraz korzystnej zmiany społecznego funkcjonowania.
Systematycznie prowadzone badania naukowe potwierdzają skuteczność psychoterapii.